7. Take-off

"Ladies and gentlemen, this is your captain speaking. We like to welcome you on-board..." माधवी ला पुढची announcement ऐकायचं भान नव्हतं.  विंडो सीट वरून पंखाच्या पलीकडे पहात राहिली ती . समोर प्रचंड मोठा runway पसरलेला. बाहेर संध्याकाळचा सुंदर प्रकाश. खिडकीतून डोळे रोखूनसुद्धा बघता येणारा सुर्य. माधवी त्याच्याचकडे बघत होती. गेल्या २ महिन्यांपासून आत्ता कुठे तिला शांत वेळ मिळाला होता. आजूबाजूला लोकांची गडबड चालू असताना देखील तिचं मन मात्र स्थिर .. कुठल्यातरी मोठ्या निश्चयाची पूर्तता झाल्यासारखं.. ही वादळानंतरची शांतता..

...................................................................................................................................................................


डाव्या मनगटावर ओरखडा उठला होता. किती तास माधवी आतमध्ये होती कुणास ठाऊक! सात तर नक्कीच झाले असणार. दार  वाजवू नये म्हणून तिचे  हात बांधले होते. आणि भाजीमध्ये मीठ नसल्याची अद्दल म्हणून डोक्यावर मिठाची बरणी ओतली होती. चिडला कि अक्षरशः राक्षस बनतो पंकज.शेजारच्या लोकांना कल्पना होती थोडीफार पण बाकी कुणाला कधी खरं देखील वाटलं नसतं. आणि आता थोडी-थोडकी नाही चांगली दहा वर्ष उलटली की . दहा वर्ष.. माधवीला एकदम रडूच आलं . कसं सहन केलं आपण इतकं .कुणाला सांगून तरी काय केलं असतं म्हणा. इतक्या श्रीमंत घरातलं स्थळ.. आईला बोलून तरी काय झालं शेवटी.
"मुल होत नाही तुला तर थोडी चिडचिड होणं बरोबरच आहे त्याची .. adjust कर माधवी. लहान आहेस का आता "
adjust ? कुणी घरात नसताना सट सट पट्ट्यांनी मारणं , पैसे मागितले म्हणून हात उचलणं.. दिलेल्या रुपया रुपयाचा हिशेब विचारणं, मैत्रिणीशी फोन वर बोलली म्हणून कोंडून ठेवणं. काय आणि किती..

...................................................................................................................................................................

"बापरे..  काय सांगता? कोण? पंकज जोशी? तो D विंग मधला? कसं काय? माणूस फार वयस्कर नव्हता तसा. काय बाबा एकेक.. किती तरुण वयात आजकाल heart attack यायला लागलेत. आमचे डॉक्टर सांगत होते, २५-२६ वर्षाची मुलं सुद्धा हार्ट चं दुखणं घेऊन दवाखान्यात येतात म्हणे . बायको आहे ना मागे आता ? च्च..  कसं होणार तिचं आता. मुलबाळ नव्हतंच.. पैसा वगैरे असेलही पण एकुलता एक आधार गेला. हादरलीच असेल हो पूर्णपणे. काय नाव म्हणालात? माधवी? "

...................................................................................................................................................................

"माधवी, अग लोक किती नावं ठेवतील.  महिना होतोय त्याला जाऊन आत्ताशी, आणि हे कायआक्रीत ? बाबांना अजिबात आवडलं नाहीये तुझं हे युरोप ट्रिप चं खूळ.  का जायचंय तुला?आत्ताच ते ही . कसं विचारणार आहेस आणि सासरच्यांना? तुझं  तूच परस्पर तिकीट सुद्धा काढलंस ?   "
"कुणालाही काहीही विचारायची गरज नाहीये. माझं जायचं ठरलंय  "
माधवीने तिकीट पर्स मध्ये ठेवलं .

...................................................................................................................................................................

अजूनसुद्धा माधवी खिडकीतून बाहेरच पाहत होती. लांब वरती पसरलेल्या विमानांच्या पंखांकडे..
घर्र  घर्र  इंजिनाचा आवाज करत बघता बघता flight नी आकाशात take-off सुद्धा केलं. खालच्या काळोखाला मागे टाकत.

6. Extra Mayonnaise

"Sir, You have extra mayonnaise?"
"Haha. Dumbass.  Would you like to have extra mayonnaise?"
"Sorry Sir. Would you like to have extra mayonnaise?""
"Ya.. Also put some extra olives"
"Anything else Sir?"
"Make it a meal"
"Yes Sir. Sir, Coke or Thumbs Up?"
"Coke.. make it diet"
"Yes Sir"

"Hey this is cold. I told you to make my bread hot."
"No Sir. You only said to put cheese."
"So you put cheese without heating buns?"
".."
"Call your manager. I want to tell him. See I always come here. Everyone knows that I take warm bread. How many times should I tell you people? "
"What happened Sir?"
"Hey.. You. You are the in-charge here right?"
"Yes Sir, please tell me what is the problem?"
"You gave me the cold bread again. Which bread do I take every time?"
"Sir.."
"No no. Which bread do I take every time?"
"You take warm bread from the oven Sir."
"Then?"
"I will arrange another one for you. Madhav is our new employee. I think he doesn't know."
"He doesn't even know how to speak in english. Why you keep such people?"
"Sorry Sir. I apologize for Madhav's mistake. Please enjoy your sub."

आज सकाळी लवकरच आला होता माधव. लवकर आला की overtime मिळतो.
पण आज मात्र.. काहीच बरोबर होत नाहीये.  allowance पण जाणार बहुतेक.
नवीन नोकरी.. कसं होणारे कुणास ठाऊक..
माधव नी एप्रन ची घडी केली .
तायडीला याच रंगाचा फ्रॉक हवाय. इतक्यात तर नाहीच शक्य! दिवाळीला बघू आता.
बारक्याच्या शाळेची फी..   च्च..  आजचा allowance गेलाच!

"Yes Sir. Would you like to have extra mayonnaise?"

5. ती आई होती म्हणूनी..

 "ए ,  मला नाही हां ते टच-बीच कळत.. आणि मुळात गरजच काय मला नवीन phone ची ?"
"असं कसं आई , पन्नासावा वाढदिवस आहे.. आणि त्यात तुझा phone चा डब्बा झालाय "
"काही डब्बा नाही.. चांगला चालतोय. पडला तरी काही नाही होत त्याला "
"अग technology किती बदलली आई.. आजकाल कुणीतरी वापरत का ते बटण वाले phone ?"

आईनी नवीन phone वापरावा यासाठी माझे अथक प्रयत्न चालू, पण सगळं व्यर्थ. " बाबा असं चालत नाही अहो. तुम्ही तरी सांगा. बदलत्या technology सोबत आपण पण बदललं पाहिजे. तुम्ही तरी काही बोला तिला." तावातावानी मी बोलत होतो. जणू काही smartphone खपवण्याच target होतं माझ्यापुढे. गोल गोल बटण फिरवायच्या dial पासून ते touch screens पर्यंत कित्ती पुढे आली "आपली" technology. आणि आमच्या घरचे बघा. फार वाईट वाटत होतं मला. Engineer मुलगा आणि आईला साधा smartphone वापरता येत नाही म्हणजे काय? मी एकदम personally च घेतलं हे सगळं!!..  आणि शेवटी एकदाचा तो phone घरी आला. Full  accomplished झाल्यासारखा वाटत होतं मला. आपण कुणाच्या मागं राहायला नको.

जेंव्हा पहिल्यांदा mobiles आले तेंव्हाची गोष्टं. SMS कसा करायचा हे शिकवायला मला ३ महिने गेले. आणि त्यात पण प्रचंड गोंधळ,चीड चीड..
"आगं आई , असा message मिळाला की "milala" असा परत SMS करायचा नसतो . वाटेत कुठं गायब होत नाही तो SMS. आणि शिवाय तुला मिळाला हे मला आपोआप कळत असतं . त्यासाठी SMS कशाला वाया घालवायचा !!" मी म्हणजे अगदीच आगाऊ पणे आक्कल काढत होतो.

पण परवा मात्र shock झालो. WhatsApp ping आला.. कुठल्यातरी group वर timepass चालू असेल असं वाटून ignore केलं तर परत vibrate. फोन उघडून बघतो तर चक्क आईचा WhatsApp ping ..
"जेवण झाले का?"-आई

मग मात्र हसूच आलं.  Technology प्रमाणे बदललं पाहिजे हे खरच .. पण technology तरी काय काय बदलेल? आई ती आईच .. landline असो, email असो, WhatsApp ping असो नाईतर उद्या आणि काही..
"जेवण झाले का?"-आई

:)


ref :ती आई होती म्हणूनी.. (ती गेली तेंव्हा रिमझिम - कवी ग्रेस)

4. Strong woman

"इकडं  बघा .  इकडं .. कुठं  म्हणतीये मी? आहो ..  बघा तर मी कुठ सांगतीये ते !!!!!! "
आमच्या  आजीचा typical  आवाज आला .  कपाटातील तुपाची बरणी काढायचं 'एव्हडं सोप्पं' कामसुद्धा आजोबांना जमत नव्हतं . 
"अगं आज्जी , आता तुझं  वय आहे का आजोबांनी तुझ्याकडे बघायचं..  सारखं  इकडं  बघा इकडं  बघा काय म्हणतीयेस !!"
"चल  मेल्या । फाजील माणूस ..  जा दादांना मदत कर "
तोपर्यंत दादांनी (आजोबांनी ) मुकाट्यानी तुपाची बरणी काढली होती . न काढून करतात काय बिचारे !!!

आज्जी आहेच तशी . काही तिच्या मनाविरुद्ध झालं , समोरचा कुणी चुकला  कि मग ओरडा खाल्लाच म्हणून समजा . मग तो कुणीही असो . मुलगा असो, नातू असो, किवा अगदी साक्षात तिचे पतिदेव . 
मला जरा  गंमतच वाटते . लोक म्हणतात पूर्वीच्या काळी स्त्री म्हणजे गरीब, अबला etc etc असायची. तिला घरात काही स्थान नाही, सगळी कामं तिनी करायची . नवऱ्याची  सेवा करायची . त्याला देव मानायचं . बर्याच प्रमाणात असेल सुद्धा तसं . पण १००% वाईट परिस्थिती  पण नसणारे !!! बिचारे माझे आजोबा सगळी pension मुकाट आज्जीच्या हातात देत. सकाळी पाण्याची motor लावण्यापासून ते केर काढण्यापर्यंत सगळी कामं स्वतः करत . "स्त्री-पुरुष समानता मानली पाहिजे " etc  सुविचार सांगायची गरज त्यांना कधी पडली नाही . उलट एखाद्या दिवशी "अगं, जरा ते lottery चं ticket काढायचं होतं . १० रुपयांचं " असं पैसे मागताना त्यांचा पडलेला चेहरा ज्यानी कुणी पाहिला असेल , तो माणूस तरी कधी आधीच्या पिढ्यांनी स्त्रियांवर अन्याय केले असं  म्हणणार नाही . 

परवा ती documentary पाहिली . "women are like flowers man is like thorn" etc etc … तो वकील काय काय बरळत होता . १ मिनिट वाटलं, चायला इतकं वाईट आहे का आपलं culture.. पण मग घरात काही अडी -अडचण असताना हिंमत करून 'उभी ठाकणारी' माझी आज्जी आठवली . तिची  आई तर म्हणे तिच्यापेक्षा terror होती .. :) यांना नाही गरज लागली कुणी 'protect' करायची. यांना नाही कधी 'बाई' आहेस म्हणून कुणी गप्पं बसवलं . 

याचा अर्थ काही problem नाहीच आहे,सगळं छान चालू आहे असं तर अजिबात नाही. mentality मध्ये प्रचंड बदल व्हायला हवाय. पूर्वी परिस्थिती वेगळी होती हे देखील खरं आहे . पण कुणीतरी दळभद्री माणूस बलात्कार करतो आणि तिचं वागणं आपल्या संस्कृती मध्ये बसत नाही म्हणून केलं वगैरे असं justify करायला जातो तेव्हा मात्रं डोकं फिरतं. बाहेरच्या लोकांनी Indian Culture  म्हणून त्याचं वागणं generalize केल्यावर भयानक वाईट देखील वाटत. 

"अरे मुडदा बशिवला तुझा" असं म्हणून त्या नराधमाला जरब बसवणारी कुणीतरी strong woman पाहिजे होती यार. हिंमतच नसती झाली.  !!!!!!!!

३. उबर !!

"Sir ji  highway  से लिया तो चलेगा  ?"

"कहा से भी चलो यार,"

"नही  जी, वो  machine  record  कर लेता हे , फिर customer  complaint  भी कर सकता हे. तो company हमारा  पैसा  काट  लेती हे"

"अच्छा ok ..  कब से चला रहे  हो ?"

"मै  जी, छे महिने तो हो गये."

"तुम्हे  phone  आता हे क्या?"

"हांजी, कंपनी call  करती हे । Phone भी उन्होनेही दिया हे "

"गाडी भी उनकी हे या तुम्हारी?"   (माझ्या चौकश्या सुरुच.. )

"नही  जी, गाडी तो मेरी हे। उन्होने सिर्फ उनका sticker लगाया .. देखिये Sir  ji  पैसा भी क्या क्या करता हे. नया गाडी लिया था, पीछे  बिवी का नाम लिखाया था..  वो भी खुश थी..  मगर ४ दिन  में कंपनी के साथ service  start किया..  तो बोलते हे, नाम निकालो वरना  contract नही देंगे.. तो  निकालना पडा ..  "

"पैसा अच्छा  हे क्या ?" (आगाउपणा !!!)

"वो तो हे जी । पैसा बहुत अच्छा  हे ..  हर हफ्ते का १५ हजार मिलता  हे । गाडी का हफ्ता वगैर निकालके  के भी २०-२५ तो मिल हि जाता हे "

"सही हे यार.. "

"हान  जी..  भगवान कि दया..  ये आप लोग की  internet  वाली company  पैसा अच्छा  देती हे..  बाकी भी कोइ  tension  नही..  पेहले खुद से  चलाता  था  तो मुश्किल  से १० -११ कमा  लेता था.. "

"उस से तो ये काफी  हे.. "

"सर जी , इतना तो होना  हे ना, महेंगाई  कितनी हे.. अभी लडकी को सीखाना भी  हे..  उसको अंग्रेझी  school मी डाला  हे..  "

परवा बातमी वाचली की rape case  मुळे online  taxi  बंद होणार. आणि मग परत आठवला तो.  
प्रत्येक वाक्याला अदबीनं जी  जी म्हणणारा  तो driver  मस्त होतां. मुलगी इंग्लिश medium ला शिकते हे कसला अभिमानाने सांगत होता.  आणि मग  मात्र विचित्र वाटलं.

Taxi  बंद  करून rape  कसे कमी होणार ?? काय माहीत..
नव्या गाडीचा हफ्ता तो आता कसा भरणार ??  काय माहीत..
आणि त्याच्या मुलीची शाळा तर सुरु राहील ना ?? खरंच काय माहीत..

उबर !!

2. चंगो

कविता म्हणजे पद्य! आणि  पुलं म्हणतात तसं, "जे गद्य  नाही ते पद्य!" असलीच काय ते कवितेची ओळख . काहीतरी danger अर्थ निघतो, तो बऱ्याचदा  4-5 वेळा वाचल्याशिवाय कळत  नाही.. आणि कळायला साहित्य etc  वाचायला लागतं असं  शाळेत बाई सांगायच्या. आणि त्याहून actual  reason  म्हणजे कधी ती 5-10  कडवी असणारी कविता समजायचा patience  च नव्हता बहुधा! पण हे सगळं  साधारण 1 महिन्यापूर्वी बदललं .. आणि ते पण एका facebook page मुळे !

चंगो हा माणूस अफलातून आहे. " आरे 4 line  ची poem असते  " एक मित्र  म्हणाला .. "U mean stanza?"…  नाही  फक्त stanza  च आसतो ..  म्हणजे 1 stanza ची 1 poem  असते..
काहीपण .. असं  कसं ? जेव्हा पहिल्यांदा ऐकलं तेव्हा वाटलं .. 

ओंजळभर मागितलं तर
ओंजळभर मिळतं …
पण आपली ओंजळ भरली 
हे कितीजणाना कळतं?

चार lines  मध्ये काय काय सांगून टाकलं ..तुमचे विचार  मनापासून  असतील तरच तुम्ही ते थोडक्यात  सांगू शकता म्हणतात .. किती सच्चे, genuine thoughts आहेत हे... 

प्रत्येक  गावाबाहेर 
छोटा महारवाडा आहे 
चवथीच्या पुस्तकात मात्र
समानतेचा धडा आहे..

  गंभीर असं, realistic  असं काहीतरी ...  आपल्या समाजाच जळजळीत वास्तव .. पण तीच सांगायची  simplicity!! अक्षरशः आवाक  झालो..   इथं साधा email लिहताना 4 वेळा खाडाखोड होते, असा लिहू का तसा लिहू, हे वाचून असं  तर वाटणार नाही ना  ..   misunderstanding   तर होणार नाही ना etc  etc ..  त्या दिवसापासून मात्र  मग वेडंच  लागलंय ..  रोज चंगो  म्हणजेच  जेष्ठ कवी चंद्रशेखर गोखले ह्यांच्या facebook  page  वर काय कविता येतीये ते बघायची..  त्यांचं "मी माझा" पण वाचून काढलं ...

एकदा वाटलं स्पष्टच सांगावं
मग म्हंटलं कागदावर लिहावं 
मग म्हंटलं जाऊदे... 
तिचंतिला कळतयका ते पाहवं..
  
 haha..!!! चंद्रशेखर गोखले Sir,  माझ्या सारख्या खूप मुलांना तुम्ही कविता enjoy  पण करायची असते हे शिकवलंय .. त्यासाठी आयुष्यभर ऋणी.. 


 

1. कणीस !!!

"कितीला?" बस मधून उतरताच एकानं विचारलं... भरभरून पडणाऱ्या मुंबईच्या पावसात, बस स्टॉप शेजारीच गरमागरम कणीस !

मी एकटाच नव्हतो, लाइन लावून लोक उभे होते.  Ultimate goal is to have satisfied customer.. sustainable sign of growth in your business.. थंडगार AC  मधे entrepreneurship and business development वगैरे talks ऐकताना खूप छान वाटत असत खर म्हणजे.. आणि इथ मात्र गरमागरम कणीस. "दादा, जरा गडबड आहे बरं का आज", तो म्हणाला. "ठीक आहे रे !!".. मला तसही काही काम नव्हतं . त्याची गडबड बघून मजा वाटत होती पण. कधी बरं आला होता हा?.. महिनाच झाला असेल.. किंवा तो ही नाही कदाचित.  "दादा, direct गावाकडून माल आणणार मी. उद्याच वरती छप्पर टाकून घेतो आणि खुर्च्या पण लावतो दोन." उत्साही होता.. मी पहिल्यांदाच पाहत होतो तिथं त्याला. तरीपण काय काय सांगत होता. जाताना विचारला, जातील नाहो कणसं , ही कालेजातली पोरं  कणीस खातात ना आजकाल?... जाणार रे.. नक्की...

आणि आज, १०-१२ लोक उभे, कणसं-शेंगा काय काय ठेवायला लागला हा.. "तू तर काय मोठा माणूस झालास रे".. हसला.  का लाजला? कुणास ठाऊक !! निघालो तर म्हणे, "दादा, हे febook काय असता?".. हादरलोच मी.." लोक कणीस खाताना फोटो काढतात इथ आणि देतात तिकडे. मग खूप लोकांना कळता. तुम्हाला माहितेये का? असेल तर जरा टाका की.. खूप लोक येतील मग.. नाहीतर एक काम करा मलाच सांगा कसा चालू करायचा.. ह्या फोन वर पण फोटो निघतात. मीच देतो मग तिकडे." Use of information and communication technology in business development etc etc..  किती मोठी मोठी नावं शब्दांना..

management वाला पीटर ड्रकर एकदा म्हणाला होता, Entrepreneurship is neither a science nor an art. It is a practice.... 

पुढच्या वेळी तश्या कुठल्या talk ला जाण्या पेक्षा सरळ कणीस खायला जायचा ठरवला आहे... :)

P.S.: btw fb वर फोटो टाकलाय, 'हॅविंग कणीस in rain .. feeling amazing'.. खूप likes मिळाले आहेत!!!

Image Courtesy: Atman Kulkarni